GEWOON bij de Ludgerusschool in Workum
31 maart – 12 mei 2023
Ihkv Keunstryk Filosoferen onderzoeken leerlingen van groep 4/5 van de Ludgerusschool in 3 lessen het begrip GEWOON. Samen met beeldend kunstenaar Marga Houtman en docent theater Elly van den Brand wordt er gefilosofeerd, verwoord, verbeeld en theater gemaakt.
Les 1 Wat is gewoon?
In het parkje bij school onderzoeken de kinderen elk een zelfgekozen plekje; wat hoor je op jouw plekje, wat zie je allemaal, wat ruik je? En wat vind je op dit plekje gewoon of juist ongewoon?
De groep wordt hierna gesplitst en vanuit het onderzoek wordt er met Elly gefilosofeerd en bij Marga gaan de kinderen aan het tekenen. Als de les klaar is wisselen de groepen.
Met Elly filosoferen over GEWOON:
Wat is gewoon en wat is ongewoon in het park?
Wat als alles wat gewoon is er niet meer is?
De antwoorden worden uitgebeeld en bij sommige antwoorden worden scènes gemaakt.
Aan het eind van de les zijn de kinderen van gedachten veranderd en vinden ongewoon beter dan gewoon. Ze moeten erg wennen aan dit soort opdrachten, daarom wordt bij de 2e groep aangesloten op de tekeningen die ze daarvoor bij Marga gemaakt hebben.
Zo spelen ze dat ze via een luikje naar een ondergronds voetbalveld gaan en daar een wedstrijd spelen en 5 kinderen spelen samen één grote hondendrol met een punt omhoog en een takje erin.
Bij Marga gaan de kinderen in gedachten terug naar het plekje in het park;
Stel, je bent piepklein en je bent weer op jouw plekje daar in het park; wat zie je allemaal, wat hoor je, wat gebeurt er op dat plekje? Wat ben jij daar aan het doen?
Er wordt getekend met pastelkrijt en kleurpotlood
Les 2 Gewoon en taal
Bij Elly wordt gefilosofeerd over woorden; is een woord in de ene taal mooier dan in een andere taal? Hoe klinken woorden in andere talen en hoe kun je met intonatie eenzelfde woord iets anders laten betekenen?
Er wordt verder gefilosofeerd: Kunnen we leven zonder woorden? Hoe zou het eerste woord ontstaan zijn en wat zou dat geweest zijn? En wat als we woorden moesten kopen?
Door een wie – wat – waar te bedenken bij antwoorden kunnen ze uitgespeeld worden. Je ziet dat de kinderen al wat meer gewend raken aan filosoferen en uitbeelden. Vooral het uitbeelden van ‘het eerste woord’ is favoriet.
Bij Marga worden letters onderzocht; Wat is een letter? Zijn letters overal hetzelfde?
Opdracht: Neem 2 lege bladzijden naast elkaar in je onderzoeksschrift.
Schrijf op de linker bladzijde een gewone letter met poltlood, pen of stift en maak op de rechter bladzijde deze letter nog een keer, maar dan óngewoon, of heel bijzonder.
. 
. 
. 
. 
Gewoon is dat je letters schrijft met een pen, potlood of stift. Maar kun je met potloden of stiften ook op een andere manier letters maken?
Les 3 Verbeelden en presenteren
De groep wordt weer in tweeën gedeeld; een groep leerlingen werkt vandaag alleen met drama, de ander alleen beeldend. Na afloop volgt een gezamenlijke presentatie in het parkje bij school.
Woorden jutten
Voor de (net voorbije) meivakantie hadden de kinderen deze opdracht mee naar huis:
Er is een mooie vangst van gejutte woorden – gewone en ongewone – alledaagse en opmerkelijke woorden, Nederlandse, Fryske en anderstalige woorden, waar de kinderen bij Elly zinnen mee gaan maken. Ze combineren gejutte woorden tot gewone en ongewone zinnen die ze op verschillende manieren verklanken en in groepjes worden scènes bedacht bij enkele gejutte woorden.
In mijn letter kan ik wonen
Bij Marga gaan de kinderen aan de slag met de bijzondere letter van de vorige keer in het onderzoeksboekje.
Gewoon is dat een letter klein is en dat jij groot bent. Hoe zou het zijn als dat omgekeerd was? Knip je letter uit en kijk ernaar. Stel je voor dat jouw bijzondere letter heel groot is, zó groot dat je er in zou kunnen stappen of klimmen of eronder kunt schuilen of je verstoppen.
Waar staat jouw letter? Hoe ziet de omgeving van jouw letter er uit? Kun je dat schilderen?
En waar ben jij; wat doe je bij je letter of wat zou je bij je letter willen doen?
Presentatie in het parkje
Leerlingen presenteren aan elkaar en aanwezige ouders de resultaten van deze dag: eerst bij de groep beeldend langs die achter hun letterschilderingen opgesteld staan.
. 
Wanneer een groepje toeschouwers een schilderij bekijkt wordt tegelijkertijd een filosofische gedachte van een van de kinderen van de afgelopen lessen voorgelezen.
Daarna toont de groep drama korte geïmproviseerde stukjes naar aanleiding van de gejutte woorden die kleurrijk de achtergrond van de voorstelling vormen.
Een prachtige afsluiting van dit bijzondere gewoon-project!!
Filosofische gedachten van de kinderen:
Fotografie op deze pagina © M. Houtman (tenzij anders vermeld)